T O N G A 32 lata później

Maka Fa'akinaga XIIw - Tonga
26.08.14 r Już od samego rana zastanawiamy się z Patrykiem czy uda nam się dzisiaj wpłynąć do Nukualofa. Na szczęście wiatr trochę stężał i z szybkością 6-7 węzłów zbliżamy się do wysp Królestwa Tonga. O 1040 Witold melduje, że na kursie zobaczono ląd. To wyspa ‘Eva. Powoli zbliżamy się do Piha Passage. Kiedy dopływamy do wąskiego przejścia uruchamiam silnik a żagle idą w dół. Już z daleka widać, że dużo zmieniło się w Nukualofa. Wybudowano nabrzeże dla dużych statków oraz basen dla statków rybackich i jachtów. Nie jestem pewny co do głębokości w basenie więc cumujemy do nabrzeża dla małych statków pasażerskich. Dziś nie odprawimy się bo wszystkie ważne urzędy już nie pracują. Prawie cały dzień trwa odprawa celno-paszportowa. Po załatwieniu wszystkich formalności Ania ulatnia się z jachtu jak kamfora. Po kilku minutach nie ma już chłopców. Ania wróciła z wielkim hukiem w bardzo „podejrzanym” stanie o godz. trzeciej nad ranem z guzem na czole. Tak się bawią marynarze w portach.
Na drugi dzień przykra niespodzianka. Mamy przejść do basenu jachtowego. Próbuje uruchomić silnik, niestety nie można go uruchomić. Okazuje się, że pompa paliwowa silnika odmówiła posłuszeństwa a na dodatek kapitan portu oświadcza, że musimy zrobić miejsce dla większego statku. Załatwiamy większy kuter rybacki aby przeholował nas do basenu. Po godzinie kuter podpływa pod „Czarnego”. Kilka minut po odpłynięciu od nabrzeża kapitan kutra oświadcza, że musimy szybko opuścić kotwicę, bo jego ster nie działa. Do rafy jest dość blisko a na dodatek zdrowo wieje. Na szczęście kotwica trzyma bardzo dobrze. Chociaż teraz musi utrzymać „Czarnego” i kuter. Po godzinie przypływa następny kuter i na początku odholował niesprawny kuter a potem nas. Niestety cała ta zabawa kosztowała 240 $ USA. Najważniejsze, że teraz stoimy przy spokojnym nabrzeżu, gdzie normalnie jachty załatwiają odprawy. No i czas zabrać się za pompę paliwową. Na całe szczęście na jachcie mam starą pompę paliwową, która po 25 latach pracy wymieniłem w Montenegro. Z Piotrem zabieramy się twardo do roboty. Długa dyskusja, jak dokładnie ustawić pompę, aby działała. Po trzech dniach dość ciężkiej pracy udaje się nam wymienić pompę. Przyznam się, że cały czas dręczyła mnie myśl, czy stara pompa zadziała. No i radość - nasz niezawodny silnik dalej pracuje. 

Niestety nie będę mógł spędzić wiele czasu na zwiedzaniu. W niedzielę na Tonga nikt nie pracuje, więc jedziemy na wycieczkę dookoła wyspy.

Pałac królewski na Tonga
Ha'amonga'a Maui - Trithon  XII w -Tonga

Pierwsze wrażenia. Wyspa bardzo zielona. Tutejsza gleba jest bardzo urodzajna więc oprócz kokosów i bananów uprawia się tutaj maniok, kasawe, pomidory, ogórki, cebulę , fasolkę szparagową a nawet kalafiory. Mięsa też nie brakuje, bo świnki spacerują sobie nawet na drogach. Tonga jest bardzo bogate w ryby. Tak więc są warzywa, owoce, mięso, mleko, co więcej potrzeba. West, nasz kierowca, jest również dobrym przewodnikiem. Zatrzymujemy się na pierwszy dłuższy postój na północno-zachodnim przylądku, gdzie lądował w roku 1643 słynny kpt. Abel. J. Tasman. Miejsce te jest upamiętnione tablicą pamiątkową. Wszystkich nas zaskakuje niesamowita ilość kościołów na tej małej wyspie. Nasz przewodnik oświadczył nam, że jest tutaj 11 wyznań. W Nukualofa naliczyłem 6 dużych kościołów. Druga ciekawostka to cmentarze. Bardzo dużo grobów widzieliśmy przy drogach. Większe cmentarze są bardzo kolorowe. W centrum stolicy znajdują się groby rodziny królewskiej. Od ostatniego mojego pobytu na Tonga na tym cmentarzu pochowano dwóch króli.

Groby królewskie w Tonga.
Grób Alail Gerbaulta
Dużą atrakcją są niesamowite fontanny - Blow Holes. Kiedy większe fale uderzają w podwodne jaskinie i wtedy z wielkim hukiem przez różne otwory na wysokość kilkunastu metrów wyskakuje woda. 

Wielką ciekawostką na tej wyspie są potężne nietoperze wiszące w dzień na drzewie.

Nietoperze na Tonga

Jak przystało na żeglarzy koniecznie musieliśmy zaliczyć miejsce w którym w 1777r . wyszedł na brzeg najsłynniejszy kapitan angielski J. Cook’s. To miejsce uzmysławia mi, że przemierzamy szlaki wielkich odkrywców Pacyfiku. Jak doskonałymi byli ci kapitanowie, gdy kilka wieków wstecz odkrywali nowe lądy nie mając map ani dokładnych przyrządów nawigacyjnych. To oni właśnie tworzyli pierwsze mapy tego Wielkiego Oceanu.

Kończy się nasza wycieczka a my solidnie głodni. Na kolację razem z naszym przewodnikiem wybieramy się do chińskiej restauracji. Restauracja bardzo przyjemna ale obsługa ślamazarna. West zna tutejsze zwyczaje i pogania naszą kelnerkę. Najważniejsze, że jedzenie w tej restauracji było wyśmienite i stosunkowo tanie. Tutaj, gdy obserwowałam Westa, potwierdziło się, że Tongijczycy lubią jeść i to bardzo dużo. Na Tonga mieszka około 200 chińczyków. Nie są oni lubiani przez Tongijczyków. Głównie dla tego, że opanowali tutaj sklepy, restauracje, bary i hotele. Dużym zaskoczeniem jest dla mnie to, że obecnie na Tonga można kupić alkohole bez specjalnego zezwolenia z kancelarii królewskiej. Ceny na alkohol są wysokie ale Leszek wyczaił że u „chińczyka” można kupić z pod lady rum o bliskiej dla nas nazwie „Koza” za 13 $ litrową butelkę. 

Od pierwszego dnia pobytu na Tonga Witold o niczym innym nie mówił, jak o pływaniu z wielorybami. Impreza ta dość kosztowna bo grubo ponad 100 $ US ale to było jedno z marzeń Witolda, więc je zrealizował. W tej wyprawie wzięła też udział Anka.

Na Tonga stoimy już osiem dni. Patryk załatwia odprawę wyjściową. Czas płynąć dalej. Ostatnie zakupy i trzeciego września w godzinach porannych wypływamy z Nukualofa. Dokładnie sprawdzam pracę silnika. Ale jak na razie stara pompa pracuje bez zarzutów. Po godzinie stawiamy żagle wyłączam silnik i już na samych żaglach spokojnie lawirując pomiędzy rafami wypływamy poza atol. Droga na Fidżi wolna. 

07.09.14r. o godz. 1220 cała załoga z kamerami i aparatami zebrała się w kabinie nawigacyjnej aby uwiecznić historyczny moment przejścia przez południk 180 stopni. O godz. 1230 „Czarny Diament” po raz drugi wpływa na półkulę wschodnią. Leszek spokoje komentuje ten moment. Ponieważ płyniemy z wschodu na zachód gubimy jeden dzień. Teraz Czarny z każdą milą zbliża się do Polski. Do Suva już blisko ale przez kilka godzin wiatr kompletnie siada. Dopiero o trzeciej w nocy na wachcie Piotra zdrowo zawiało z SE. W końcu przywiało i 08.09. wieczorem zbliżamy się do Suva. Załoga trochę podniecona, bo przed nami rafy a wejścia dokładnie nie widać. Bardzo uważnie śledzę kurs na mapie komputerowej. Gdy tylko się ściemniło - zaświeciły się światła nabieżników. O 2017 „Czarny” kotwiczy w porcie Suva. Czas „wydoić” „KOZĘ” za cudowne ocalenie. 

Rano przybywają władze celno-paszportowe oraz pan od kwarantanny, który zapisał, że na jachcie wszyscy zdrowi i za tą przyjemność skasował 110 $US, no a celnicy skasowali 60 $US. Pytam się o bezpieczeństwo poruszania się w mieście Suva. 32 lata temu chodziliśmy po mieście w dzień i wieczorami i czuliśmy się bezpiecznie - obecnie panowie uczulają nas, by nie chodzić wieczorami i w nocy po Suva. Oficer Emigracion żartuje. Teraz na tych wyspach jest za dużo ludzi, przedtem ich nie było bo ich jedliśmy. Załatwiamy wszystkie formalności w Royal Suva Yacht Clubie. Za miesięczny postój na boi (taniej było zapłacić za miesiąc, jak za dziesięć dni) oraz korzystanie z urządzeń klubu (prysznice, toalety, woda i bar) płacę 240 $ US. Generalnie ceny na artykuły spożywcze są dużo tańsze niż na Francuskiej Polinezji. Ustalamy, że śniadania jemy na jachcie a obiad czy kolacje na lądzie. Pierwsze nasze wrażenia to już od Markiz zaczynając stwierdzamy, że mieszkańcy Francuskiej Polinezji są solidnie zbudowani. Szczególnie na Tonga i Fidżi jest bardzo dużo potężnych mężczyzn oraz kobiet.